De Instituut voor Religieuze Werken (officiële naam: Istituto per le Opere di Religione (IOR)) is bedoeld voor alle financiële zaken die het Vaticaan aangaan. Behalve dat de bank garant staat voor projecten van de zittende paus, doet zij dat ook voor eventuele projecten van lokale Rooms-Katholieke kerken en organisaties.
De omstreden Amerikaanse aartsbisschop Paul Marcinkus leidde van 1971 tot 1989 deze bank.
Rattenlijnen[]
Volgens verschillende auteurs heeft de Vaticaanse bank een rol gespeeld in de financiering van de zogenaamde rattenlijnen, de ontsnappingsroutes voor Duitse nazi's en Italiaanse fascisten naar onder meer Noord-Amerika, Zuid-Amerika en andere delen van de wereld. Uit documenten in Amerikaanse en Duitse archieven blijkt, dat de Duitsers goud van de Reichsbank transfereerden naar de Vaticaanse Bank. Deze bank sluisde dit door naar banken in Zwitserland, waar het later door nazi's werd gebruikt om te ontsnappen.
Ook vermogen van de Kroatische Ustasa-regering volgde deze weg, zeggen de auteurs, waaronder William Gowen, een voormalige speciale agent van het Amerikaanse leger. Het gaat hier om oorlogsbuit, kunst, goud, zilver en juwelen afkomstig van de slachtoffers van het regime, en de opbrengsten van slavenarbeid. William Gowen zegt, dat de Kroatische ambassadeur voor het Vaticaan, mgr. Krunoslav Draganovic hem vertelde, dat hij in 1946 zo'n tien vrachtwagenladingen ontving in San Girolamo in Rome. Draganovic was de organisator van deze operatie. Hij rapporteerde indertijd direct aan Giovanni Battista Montini, de latere paus Paulus VI. Volgens hem was de uiteindelijke bestemming de Vaticaanse Bank. Dit werd later gebruikt voor de ontsnapping van Ustasa-leiders.
In 1999 daagden (familieleden van) slachtoffers in Kroatië en enkele organisaties onder meer de Vaticaanse Bank, de Fransiscaanse Orde en de Nationale Bank van Zwitserland voor de rechtbank voor teruggave. De Vaticaanse Bank en de Fransiscaanse Orde hebben de beschuldigingen ontkend en geprobeerd de rechtsgang te vertragen. De zaak loopt nog steeds.