| Russisch-orthodoxe Kerk | |
|---|---|
| stichtingsjaar | 988 |
| zetel | Moskou, Rusland |
| ritus | Byzantijns |
| taal | Kerkslavisch |
| aantal gelovigen | 100.000.000 |
| hoofd | Kirill van Moskou patriarch van Moskou en geheel Rusland |
| katholieke tegenhanger | Russisch-katholieke Kerk |
De Pokrovkathedraal in Moskou
De oudgelovige bojarynja Morozova wordt gearresteerd afgevoerd. Schilderij van Vasili Soerikov.
De Russisch-orthodoxe Kerk (Russisch: Русская Православная Церковь Russkaja Pravoslavnaja Tserkov, of Московский Патриархат Moskovski Patriarchat) is een Oosters-orthodoxe Kerk. De patriarch van Moskou staat aan het hoofd.
Geschiedenis[]
De Russische Kerk ontstond in 988, toen grootvorst Vladimir I van Kiev het christelijke geloof officieel als staatsreligie aannam.
De wortels van de Kerk liggen in de Kerk van Byzantium en in oorsprong maakte ze deel uit van het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. In 1054 verbraken de Russen - in navolging van Constantinopel - de band met Rome.
In 1448 maakten de Russische bisschoppen zich los van het Patriarchaat Constantinopel. Sindsdien wordt de Russisch-orthodoxe Kerk als een zelfstandige kerk beschouwd. Vijf jaar later viel Constantinopel in handen van de Turken. Kort voor en na de verovering hadden grote delen van de Byzantijnse Kerk de eenheid met de Kerk van Rome verklaard, en onder metropoliet Isidorus van Kiev werd deze unie, na in Kiev door de bevolking te zijn bekrachtigd, ook in Moskou verklaard. Enkele weken na terugkomst van de metropoliet in 1458 werd de unie verbroken en de metropoliet gevangen gezet. Moskou bevond zich wederom los van Rome. In Rusland ontstond onder invloed van de val van Constantinopel en de afscheiding van de Latijnse Kerk, de theorie van 'het derde Rome'. Moskou zou het christelijke (orthodoxe) Oost-Romeinse keizerrijk (Constantinopel, het 'tweede Rome') voortzetten. In 1589 nam de metropoliet van Moskou met toestemming van de oecumenische patriarch van Constantinopel - die zelf onder Ottomaanse overheersing te lijden had - de titel patriarch aan.
In het midden van de 17e eeuw voerde de toenmalige patriarch van Moskou, Nikon, hervormingen door in de Russisch-orthodoxe ritus. Vele gelovigen betwistten de legitimiteit van deze hervormingen en onder leiding van aartspriester Avvakoem Petrov voerden ze fel oppositie tegen de hervormingspolitiek. De strijd werd beslecht in het voordeel van de hervormingsgezinden en het kwam in 1666-67 tot een schisma (raskol in het Russisch). Over de oude riten werd een banvloek uitgesproken en de aanhangers van de oude Russische traditie en de middeleeuwse Russische liturgie werden tot raskolniki (schismatici) bestempeld en werden lange tijd vervolgd. Zij noemen zichzelf староверы - Oudgelovigen.
De banvloek werd pas in 1971 door het Patriarchaat van Moskou opgeheven. Ook nu nog nemen de Oudgelovigen of Oudritualisten een aparte positie in. Ze vallen uiteen in priesterlijke en priesterloze oudgelovigen. Theologisch en kerkelijk beschouwd maken alleen de priesterlijke oudgelovigen deel uit van het oosters-orthodoxe christendom; momenteel zijn er twee oudritualistische kerken: de Russisch-orthodoxe oudritualistische Kerk (met aan het hoofd een metropoliet) en de Russisch-orthodoxe oudorthodoxe Kerk (met aan het hoofd een patriarch), die beide hun hoofdzetel in Moskou hebben.
Eén van de belangrijkste verschillen tussen de Oudgelovigen en de huidige Russisch-orthodoxe ritus is de wijze waarop het kruisteken wordt gemaakt. De oudgelovigen doen dat met twee vingers als teken van de dualiteit van Christus, God, en Christus, mens. De nieuwe Russisch-orthodoxe Kerk maakt het kruisteken met drie vingers als symbool van de heilige Drie-eenheid (Vader, Zoon en Heilige Geest), zoals na de 10e eeuw ook in Constantinopel en Griekenland gebruikelijk was geworden.
Tot 1917 had de Russisch-orthodoxe Kerk de status van staatskerk; pas in 1905 hadden andere geloofsgemeenschappen, waaronder de oudgelovigen, officieel erkenning gekregen van de Russische regering.
Na de Oktoberrevolutie van 1917, tijdens de communistische periode, werd de Kerk vervolgd door de bolsjewieken. Bisschoppen, priesters en gelovigen werden gevangen genomen en geëxecuteerd. Kloosters werden gesloten en ontelbare kerken werden vernield of ingericht als verenigingslokaal, bioscoop of pakhuis. In 1922 poogden de bolsjewieken met het oprichten van een 'hervormde Russische Kerk' die trouw was aan het marxisme en radicaal hervormd was, de macht van de kerk te breken. In 1927 scheidden de Russisch-orthodoxe Kerken in het buitenland zich af van Moskou nadat de gevangengenomen patriarch van Moskou had opgeroepen tot medewerking met de Sovjetautoriteiten. Pas in 2007 werden de banden weer volledig hersteld.
Onder het tweede gedeelte van de regeringsperiode van Stalin werd een korte heropleving van de Russische orthodoxie mogelijk na 1941; Stalin wenste haar - vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog - als eenheidsbrengende factor van nationalisme te gebruiken. Deze periode van gewilde tolerantie kwam na Stalins regering tot een einde, hoewel bepaalde orthodoxe geestelijken toegestaan werd openlijk op te treden. Vele Russisch-orthodoxe geestelijken kwamen zo in mindere of meerdere mate in dienst van de Sovjet-Unie.
Pas in de jaren 1980 kwam er enige verandering in de beperkingen op de erediensten. In 1988-1990 mochten nieuwe kerken en kloosters gebouwd worden en werd op de scholen godsdienstonderricht mogelijk. In 1991 werd godsdienstvrijheid geproclameerd onder Boris Jeltsin.
Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie maakte de Russisch-orthodoxe Kerk een soort renaissance door.
Liturgie[]
De liturgie en riten van de Russisch-orthodoxe Kerk komen grotendeels overeen met die van de andere Oosters-orthodoxe Kerken. Ze vinden dan hun oorsprong in de Kerk van Byzantium en worden Byzantijnse ritus genoemd.
Typisch is dat het kruisteken wordt gemaakt van het voorhoofd, via de rechterschouder naar de linkerschouder met 3 vingers zoals in de Byzantijns-orthodoxe Kerk.
Tijdens de kerkdiensten worden de hoogfeesten van de christelijke religie als de geboorte, de dood en de opstanding van Christus gevierd. Er worden geen muziekinstrumenten gebruikt;er is wel veel koorzang. De gelovigen staan soms uren recht om gezamenlijk hun eerbied tot uitdrukking te brengen.
Verspreiding[]
De kerk is sterk vertegenwoordigd in de landen van de voormalige Sovjet-Unie. De Wit-Russisch-orthodoxe Kerk en de Oekraïens-orthodoxe Kerk patriarchaat van Moskou ressorteren onder de Russisch-orthodoxe Kerk. De Oekraïens-orthodoxe Kerk patriarchaat van Kiev heeft zich echter afgescheurd en heeft een eigen patriarch.
De Russisch-orthodoxe Kerk is ook vertegenwoordigd in Europa, Amerika en Oceanië. De Oekraïens-orthodoxe parochies buiten Oekraïne en sommige Russisch-orthodoxe parochies in West-Europa ressorteren echter onder het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel. De bisschoppen die resideren in landen buiten de voormalige Sovjet-Unie hebben een eigen bisschoppensynode.
Tegenwoordig telt de Kerk ongeveer honderd miljoen leden. Ze is dan ook, qua aantal gelovigen, de grootste van de Oosters-orthodoxe Kerken.
Pokrovkerk aan de Nerl (1165), met de voor veel Russisch-orthodoxe kerken kenmerkende uienkoepel.
De Russisch-orthodoxe Kerk in België en Nederland[]
Er is een aartsbisdom Brussel in België en een bisdom Den Haag in Nederland. Aartsbisschop Simon (Ichounine) van Brussel en België en tijdelijk van Den Haag en Nederland, leidt beide bisdommen. Het aartsbisdom Brussel telt in Nederland en België 19 parochies, 1 kapel en 4 kloosters. In Nederland wonen vele gelovigen van andere Oosters-orthodoxe Kerken en ook autochtone Nederlanders de diensten van de Russisch-orthodoxe Kerk bij.
Op 20 juni 2004 werd het eerste Russisch-orthodoxe kerkgebouw, gewijd aan Alexander Nevski, in traditionele stijl gebouwd, in Nederland, ingewijd door metropoliet Kirill van Smolensk en Kaliningrad , de huidige patriarch van Moskou, in concelebratie met aartsbisschop Simon van Brussel en België en bisschop Athenagoras van Sinope. Dit gebouw staat aan de Schiedamsesingel in Rotterdam.
Kritiek en recente ontwikkelingen[]
De Russisch-orthodoxe kerk wordt door velen sterk bekritiseerd omwille van haar invloed op de Russische politiek en het openbare leven. De medewerking van orthodoxe geestelijken aan de kritiek op het Sovjet-bewind lokte in het Westen en ook in eigen land reacties uit.
Anti-semitische berichten worden soms gepubliceerd in de nieuwsbronnen van de regionale diocesen. Een aantal andere geloofsovertuigingen worden aangeduid als 'sektes'. Dit gebeurde zowel met Jehovah's getuigen, mormonen, Hare-Krishna-volgelingen als rooms-katholieken en protestanten. Er wordt in de lokale kerken opgeroepen hun diensten te verstoren en soms wordt zelfs aangezet tot gebruik van geweld tegen deze 'ongelovigen'.
Een ander punt van kritiek heeft betrekking op de invloed in de politiek. Zo wist de diocese van Jekaterinenburg een oblastwet in te voeren die de overheid verplicht kerkgenootschappen pas als 'traditioneel' te erkennen als ze meer dan 100 jaar actief zijn. (in heel Rusland is dit 15 jaar). Traditionele kerken hoeven geen belasting te betalen en ze mogen gratis uitzenden op de staatszenders.
Rusland kent officieel vrijheid van godsdienst maar lobbyisten van de Russisch-orthodoxe Kerk hebben een aantal federale wetten weten in te voeren teneinde deze vrijheid te beperken. Dit gebeurt onder meer door de verplichte registratie van kerken en door het veroordelen van sommige geloofsovertuigingen als 'sekten' (met name Jehovah's getuigen), waarna deze door de overheid een samenscholingsverbod kregen opgelegd en religieuze literatuur het land niet mochten binnenbrengen.
Ondanks al deze wetten heeft de Russisch-orthodoxe Kerk haar monopoliepositie niet weten te handhaven. Naast het succes van zowel de pinkster- en de evangelische beweging als de Rooms-katholieke Kerk dient vastgesteld dat het Russische volk zich tot spijt van de inheemse kerk - ook na het Sovjet-tijdperk - steeds verder atheïstisch opstelt dan wel onverschillig blijkt ten op zichte van elke vorm van religie.
Zie ook[]
- Lijst van patriarchen van Moskou
- Lijst van Russisch-orthodoxe bisdommen
- Russisch-orthodoxe Kerk onder communistisch bewind
Externe links[]
- Officiële website van het Patriarchaat van Moskou (ru)
- Orthodox christendom - Russisch-orthodoxe Kerk
- Russisch-orthodoxe kerk in België io games
Algemeen: Bekering · Bijbel · Bisschop · Charisma · Dogma · Doop · Evangelie · Feestdagen · Kerk · Laatste Oordeel · Liturgie · Richtingen · Synode · Vergeving · Wederkomst · Zonde
Katholicisme: Biecht · Celibaat · Kapelaan · Kardinaal · Liturgisch vaatwerk · Maria · Mis · Pastoor · Paus · Priester
Orthodoxie: Icoon · Jezusgebed · Kruisverheffing · Patriarch · Pope
Protestantisme: Avondmaal · Belijdenis · Dominee · Kerkenraad · Reformatie
Geschiedenis van het christendom
 |
Deze pagina maakt gebruik van (een gedeelte) van Wikipedia. Het originele artikel is terug te vinden op Russisch-orthodoxe Kerk. De lijst van auteurs is te je vinden op page history. Net zoals de Religie Wiki is Wikipedia ook beschikbaar onder de voorwaarden van de GNU Free Documentation License. |