Met Pinksteren (Grieks: Πεντεκοστη (Pentekostè) wordt de uitstorting van de Heilige Geest herdacht. Met deze uitstorting werd ook het begin van de christelijke Kerk gemarkeerd.
Pinksteren volgt tien dagen op Hemelvaart en valt op de 50ste dag van Pasen (dus 49 dagen na Pasen[1]), in 2008 op 11 mei, in 2009 op 31 mei.
Binnen de Rooms-Katholieke traditie volgen de volgende feestdagen op Pinksteren: het feest van de Heilige Drie-eenheid, Corpus Christi, het feest van het Heilig Sacrament en van het Heilig Hart.
Bijbelse geschiedenis[]
De gebeurtenissen staan beschreven in Handelingen 2:1-41.[2]
In de tien dagen tussen de Hemelvaart van Jezus en Pinksteren kiezen de discipelen een nieuwe geloofsgenoot in plaats van Judas Iskariot. Met behulp van loting wordt Mattias aangewezen. Met elkaar blijven ze in Jeruzalem en bidden ze om de uitstorting van de Heilige Geest, die Jezus hen beloofd had.
Uitstorting van de Heilige Geest[]
De gebeurtenissen vinden plaats op het feest van de eerstelingen Sjavoeot, in Jeruzalem. Om 9 uur 's ochtends zijn de discipelen en enkele andere gelovigen bij elkaar, een groep van ongeveer 120 personen, in een ruimte op de berg Zion.
- Plotseling kwam er uit de hemel een geluid dat leek op een enorme windvlaag en het vulde het hele huis, waar zij zaten. Op hun hoofden vertoonden zich tongen als van vuur, die zich verdeelden, en het zette zich op ieder van hen. Zij werden allen vervuld met de Heilige Geest en begonnen in vreemde talen te spreken, zoals de Geest het hun gaf uit te spreken.
De mensen die vervuld zijn met de Heilige Geest spreken tongentaal, profeteren en verkondingen het Evangelie in allerlei talen. Door alle geluiden wordt een grote menigte aangetrokken.
Doop van drieduizend mensen[]
De ervaring van de uitstorting veroorzaakt verbaasdheid en bewondering.
- De menigte liep te hoop en verbaasde zich, want een ieder hoorde hen in zijn eigen taal spreken. Ze vragen, buiten zichzelf van verwondering: zijn zij niet allemaal Galileeërs? Hoe kan het dan dat wij hen horen een ieder in onze eigen taal, waarin wij geboren zijn? Parten, Meden, Elamieten, inwoners van Mesopotamië, Judea en Kapadocië, Pontus, Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en de streken van Libië bij Cyrene, en hier verblijvende Romeinen, zowel Joden als Jodengenoten, Kretenzen en Arabieren: wij horen hen in onze eigen taal van de grote daden Gods spreken. En zij waren allen buiten zichzelf en geheel met de zaak verlegen, en zij zeiden tot elkaar: Wat betekent dit toch?
Petrus neemt het woord en houdt een lange toespraak waarin de opstanding van Jezus centraal staat. Hij legt uit dat al deze gebeurtenissen al voorzegd zijn door de profeet Joël. Hij maant de menigte zich te keren tot Jezus om vergeving van zonden te krijgen. Uit de menigte komt een vraag; "hoe?" Petrus antwoord: "Heb berouw, en laat u dopen in de naam van Jezus Christus tot vergeving van de zonden, en u zult de Heilige Geest ontvangen." Drieduizend mensen geven gehoor aan de oproep en laten zich dezelfde dag nog dopen. Hierdoor wordt de eerste christelijke gemeente gevormd.
Voorzegging[]
In Joël 2:28-30 (Bijbelboek) wordt de bovenstaande geschiedenis voorzegd: "en daarna zal het geschieden, dat Ik Mijn Geest zal uitgieten over alle vlees, en uw zonen en uw dochteren zullen profeteren; uw ouden zullen dromen dromen, uw jongelingen zullen gezichten zien. Ja, ook over de dienstknechten, en over de dienstmaagden, zal Ik in die dagen Mijn Geest uitgieten. En Ik zal wondertekenen geven in den hemel en op de aarde: bloed, en vuur, en rookpilaren (SV)."
Betekenis[]
Na Jezus' dood op Goede Vrijdag en zijn verrijzenis op Pasen hadden de leerlingen van Jezus nog veertig dagen lang de steun van zijn aanwezigheid gehad. Op de veertigste dag van Pasen (let op: niet de veertigste dag na Pasen) werden de leerlingen door Jezus' Hemelvaart alleen achtergelaten. Wel had hij beloofd dat hij de Geest van God, de Heilige Geest zou sturen die hen geestelijk verder zou leiden en hun de kracht zou geven om getuigen van het evangelie te zijn.
Oorsprong[]
De oorsprong van Pinksteren ligt in de Mozaïsche wetten die aan het volk Israël waren gegeven na hun uittocht uit Egypte. In het Bijbelboek Leviticus, hoofdstuk 23:15-22 staat dat op de vijftigste dag, op de dag na de zevende sabbat vanaf Pesach nieuwe offers voor God moesten worden gebracht, als een soort afsluiting van Pesach. Het feest werd ook wel het 'Wekenfeest' genoemd (Deuteronomium 16:10). Er moesten 'eerstelingen' van de graanoogst en het vee worden geofferd. Voorts moest er een samenkomst worden gehouden en niemand mocht zijn gewone werk doen.
In het christendom werd het Wekenfeest 'Pinksteren' genoemd, naar het Griekse woord 'pentekostos' (= vijftigste). Tijdens het pinksterfeest wordt herdacht dat de Heilige Geest, de derde Persoon van de Allerheiligste Drie-eenheid, neerdaalde uit de hemel op de apostelen en andere aanwezige gelovigen.
Feestdag[]
Pinksterkrone of pinksterbloem
Al in de middeleeuwen werden er voorjaarsfeesten gehouden. Een van die feesten was de viering van de pinksterblom (dit was fluitenkruid en niet de pinksterbloem), waarbij het mooiste meisje van het dorp tot pinksterbloem werd gekozen. Nu wordt dit feest in het oosten en zuiden van Nederland en op de Waddeneilanden nog met pinksteren gevierd als kinderfeest. Op Schiermonnikoog bijvoorbeeld staat dit feest bekend als "Kallemooi"; een zeer oude traditie op dit eiland,waarbij op de zaterdagavond voor pinksterzondag een meiboom omhoog wordt gehesen met bovenin een grote mand met daarin een 'gestolen' haan uit het dorp. Na drie dagen gaat de mast weer naar beneden en wordt de haan in een optocht weer teruggebracht naar de rechtmatige eigenaar. De haan kan dan terug in zijn hok (en naar zijn hennen) en de eigenaar trakteert iedereen ter plaatse op een drankje.
Sinds 1969 vond jarenlang in het Pinksterweekend in Limburg Pinkpop plaats (dat ten tijde van de eerste editie nog Pinknick heette). De naam is een afkorting van de woorden popfestival en Pinksteren. Vanwege de vroege datum van Pinksteren in 2008, en de slechte ervaring daarmee in 2005, vond het festival in dat jaar plaats in het weekend van 30 en 31 mei en 1 juni. Op Pinkstermaandag 2008 vindt wel de 2e editie plaats van Pinkpop Classic, dat zich voornamelijk richt op de Pinkpopgangers van vroeger, met artiesten die in de lange geschiedenis van Pinkpop reeds van de partij waren.
Voor de meeste Nederlanders en Vlamingen betekent Pinksteren weinig meer dan een extra lang weekend, omdat aan de zondagse feestdag een extra vrije dag op de maandag erna is toegevoegd. Men kent aldus een eerste en een tweede pinksterdag. De Zaanstreek heeft nog een Derde pinksterdag, 'Pinkster Drie' genaamd, naar men zegt om de bevrijding van de Spaanse bezetting te vieren. Veel 'Zaankanters' nemen dan een extra vrije dag op. Tegenwoordig wordt er op die dag de Pinksterdrie Wielerronde van Krommenie gereden.
Pinksterbeweging[]
De Pinksterbeweging is een stroming binnen het christendom die vooral de nadruk legt op de persoon en het werk van de Heilige Geest. Afzonderlijke of daaruit voortgekomen gemeenschappen binnen de beweging heten Pinkstergemeenten.
Het weer[]
De Pinksterdagen hebben in Nederland en België de beste weercijfers van alle feestdagen. Meestal overheersen zon en warmte met Pinksteren, waarvan de uiterste data liggen tussen 11 mei en 14 juni. Gemiddeld is deze periode de zonnigste van het jaar met dagelijks zo'n 7 à 8 uur zon (soms bijna 15 uur) en een middagtemperatuur van 15 à 16 graden aan zee tot 18 à 20 graden in het binnenland. De zonkracht kan tijdens Pinksteren dan ook groot zijn.
Op 43 eerste pinksterdagen sinds 1901 werd het in De Bilt warmer dan 20 graden, waarvan er 14 zomers waren met temperaturen van 25 graden of hoger. Op slechts 16 pinksterdagen was het overdag kouder dan 15 graden.
De laatste tropische Pinksteren (tot 2003) waren in Nederland in 1985, toen op 26 en 27 mei temperaturen zijn gemeten van 27 tot 31 graden. Ook in 1979 was eerste pinksterdag op sommige plaatsen tropisch warm, maar zowel in dat jaar als in 1985 ontaardde de warmte in onweer met plaatselijk tientallen millimeters regen. Zeer warm weer is voor deze tijd van het jaar nog vrij uitzonderlijk en leidt gemakkelijk tot onweer.
Volledig verregende pinksterdagen zijn echter ook uitzonderlijk. De laatste keer gebeurde dat in 1990, toen het op 3 juni langdurig regende en er gemiddeld over het land meer dan 10 millimeter viel. Ook op 19 mei 2001 was het teleurstellend pinksterweer met buien, veel wind en bijzonder lage temperaturen van 13 graden.
De waarschijnlijk slechtste Pinksteren uit de geschiedenis beleefde Nederland in 1860 toen een zware storm met windstoten van meer dan 120 kilometer per uur op 26 en 27 mei enorme schade aanrichtte. In die tijd bestond er nog geen weersverwachting en was zo'n storm een ramp. Die beruchte pinksterstorm bracht toenmalig KNMI-directeur Buys Ballot op de gedachte om stormwaarschuwingen te geven, waardoor Nederland als één van de eerste landen een stormwaarschuwingsdienst kreeg [3].
Op een mooie pinksterdag is een liedje gezongen door André van den Heuvel en Leen Jongewaard op een tekst van Annie M.G. Schmidt en op muziek van Harry Bannink.
Zie ook[]
- Sjavoeot
- Paas- en pinksterdatum
- Paascyclus
- Christendom en syncretisme - de (vermeende) verwantschap van Pinksteren met het enthousiasme van de Bacchanten.
Externe link[]
Referenties[]
- ↑ * In Vlaanderen heet Pinksteren dan ook wel Sinksen of Sinxen, een verbastering van het Oud-Franse sinquiesme, 'vijftigste'.
- ↑ Handelingen 2:1-41, vertaling NBV.
- ↑ De tekst op deze pagina, een eerdere versie daarvan of een deel van de tekst is afkomstig van de website van het KNMI.
| Pasen - Hemelvaart - Pinksteren | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|