Louis Toebosch

Louis Christiaan Toebosch (Maastricht, 18 maart 1916 – Tilburg, 22 mei 2009) was een Nederlands componist, muziekpedagoog en organist.

Levensloop[]

Al in zijn jonge jaren kreeg hij zijn eerste muzieklessen van Benoit Franssen, toen koordirigent van de Sint-Servaasbasiliek te Maastricht en hij kreeg verder pianoles van Alphons Crolla. Zijn studie deed hij aan de RK Kerkmuziekschool St. Caecilia - thans Nederlands Instituut voor Kerkmuziek - te Utrecht, waar hij bij Hendrik Andriessen orgel en bij Phons Dusch piano studeerde. Na een jaar ging hij naar het Conservatoire Royal in Luik om zijn orgelstudie voort te zetten bij Charles Hens, een virtuoos in de romantische literatuur en met een voorkeur voor Bachs orgelmuziek. Gedurende zijn studies ontwikkelde hij zich al tot een groot concertorganist en orgelimprovisator. Voor zijn eindexamen speelde hij een eigen compositie, Triptique pour Orgue, en hij verwierf daarmee een gouden medaille. Maar ook voor de andere vakken haalde hij hoge cijfers met onderscheidingen. Intussen had hij zijn privéstudies voor orkestdirectie bij Henri Hermans, toen dirigent van het Stedelijk Orkest, aan het Muzieklyceum in Maastricht afgerond.

Van 1936 tot 1940 was hij dirigent van het koor van de St. Lambertuskerk in Maastricht. Van 1940 tot 1965 was hij organist en koordirigent aan de Sacramentskerk te Breda. In deze tijd verwierf hij grote bekendheid in binnen- en buitenland met zijn stijlvolle interpretaties van werken van de klassiek-polyfone meesters als Josquin Desprez, Lassus en Palestrina. In 1953 richtte hij het kamerkoor Orlando di Lasso op, waarmee hij uitsluitend a capella-werken uitvoerde.

Van 1946 tot 1950 was hij ook dirigent van het Tilburgs Symfonie Orkest. Verder doceerde hij van 1951 tot 1965 muziektheorie, koordirectie en orgel aan het Conservatorium Maastricht en het Fontys Conservatorium in Tilburg. Het Brabants Conservatorium benoemde hem in 1965 tot directeur. In zijn periode als directeur heeft hij zich ervoor ingezet dat de eigentijdse muziek meer aandacht zou krijgen in de opleidingsmethoden. In 1974 legde hij zijn directeursfunctie neer. Sindsdien wijdde hij zich uitsluitend aan zijn concertpraktijk als organist en aan het componeren. In 1969 werd hij tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd onder andere wegens zijn grote verdiensten voor het Brabants Conservatorium.

Toebosch verkreeg internationale bekendheid als virtuoos en improvisator. Het is niet verwonderlijk dat hij het eerste internationale orgelimprovisatieconcours te Haarlem leidde. In 1977 kende de Sociéte Arts-Sciences-Lettres in Parijs hem de zilveren medaille toe voor zijn vele interpretaties en uitvoeringen van Franse orgelmuziek.

Zijn oeuvre omvat rond 200 werken (orkestwerken, werken voor harmonie- en fanfareorkest, kamermuziek, maar bijzonder veel koor- en orgelmuziek).

Composities[]

Werken voor orkest[]

1938-1939 Suite nr. 1 opus 14, uit de toneelmuziek bij Pieta van Jacques Schreurs
1. Sinfonia (Ouverture)
2. Improvisazione
3. Danza
4. Marcia burlesca e finale
1947-1948 Suite no. 2 (Breda-suite) opus 30
1. Intrada
2. Passacaglia
3. Marcia
4. Ricercare per due cori
5. Fuga
1955 Carnavalsige-ouverture opus 52
1. Largo
2. Allegro-vivace
1955 Psalm 131 voor mannenkoor en orkest, opus 53 - tekst: Gabriël Smit]
1956 Concertante ouverture opus 56
1957 Cantatorium carnevale voor tenor- en baritonsolo met orkest, opus 62
1. Ouverture
2. Recitativo-Aria
3. Mesopotamische galop
1957 Sinfonietta voor mannenkoor en orkest, opus 65
1. Vivace (Eens meienmorgens vroe) tekst: Hartog Jan I van Brabant
2. Ballade (Alleen ben ik) tekst: Christine de Pisan
3. Scherzo (Karel, Karel tsiep tsiep tsiep)
4. Rondo (Adieu mijn troost, mijn liefste reine)
1957 Variaties voor orkest opus 68
1958 Adagio e allegro
1960 Feestelijke ouverture opus 74
1961 Sinfonietta no. 2 opus 78
1. Allegro
2. Adagio
3. Allegro (Scherzando)
4. Fuga (Vivace)
1963 Philippica moderata opus 88 voor alt, bariton, gemengd koor (SATB) en orkest - tekst: Bertus Aafjes
1966 Agena Divertimento per orchestra - Ballet - opus 96
1. Rythmos I
2. Chroma
3. Rythmos II
1983 Concerto voor elektronisch orgel en orkest, opus 125
1. Allegro moderato
2. Variazione
3. Ritornello
1994 Canticum europaeum voor sopraansolo, baritonsolo, gemengd koor en orkest (of orgel), opus 152 - Tekst uit verschillende Vitae (levensbeschrijvingen van heiligen) in Kerklatijn
1. Pars orientalis
2. Pars occidentalis
1995 Brabants landschap voor orkest en jeugdkoor, opus 158

Werken voor harmonie- en fanfareorkest[]

1952 Psalm 37, voor 4 st. mannenkoor, blazers, slagwerk, opus 41 - tekst: Gabriël Smit
1962 Introduction, theme and variations on a popular song "Waar in het bronsgroen eikenhout" voor harmonieorkest, opus 81
1972 Eufonie, voor harmonieorkest, opus 103
1. Allegro risoluto
2. Improvisatie (Andante)
3. Allegro
1974 De Koning van Frankrijk en de stad Maestricht, voor gemengd koor en harmonieorkest, opus 107 - tekst: Onbekende dichter uit 1673
1980 Triptiek, voor fanfareorkest, opus 118
1. Fantasia
2. Passacaglia
3. Ricercare
1981 Partita da chiesa, voor harmonieorkest, opus 121
1. Preludio
2. Interludio primo-Corale con variazioni
3. Interludio secondo
4. Postludio
1984 Wind music, voor harmonieorkest, opus 123
1. Allegro moderato
2. Variaties
3. Allegro
1984-1985 16 - '85, voor fanfareorkest, opus 131
1. Adagio
2. Allegro aperto
1990 Carnavalsige ouverture, voor harmonieorkest, opus 52
1999 Tema con variazione

Geestelijke muziek (motetten, cantates) en missen[]

1940 Da pacem Domine voor 6-st. gemengd koor (SATTBrB) a capella, opus 16 (Latijn)
1941 Hodie, Christus natus est, voor 5-st. gemengd koor (SATBrB) en orgel ad libitum, opus 22
1942-1947 Tien Oud-Nederlandse kerstliederen voor gemengd koor a capella, opus 24a
1. Nu sijt willekome
2. De boodschap van Maria
3. Ons is gheboren een kindekijn
4. Nu sijt willekome
5. Het was een maghet uijtvercoren
6. Het viel een hemelsdauwe
7. Een kint gheboren in Bethlehem
8. In dulci jubilo
9. Maria die soude ...
10. Hij is van eender Maghet gheboren
1945/1946 Nu sijt willekome voor gemengd koor
1949 Missa super Ave Maria voor gemengd koor (SATB)
1952 Psalm XXVI opus 44 voor gemengd koor (SATB) a capella - tekst: Gabriël Smit
1955 Negen lofgezangen voor tweestemmig vrouwenkoor (SA) of jongerenkoor en orgel
1. Panis angelicus
2. Ave verum
3. Ave Maria
4. Oserenissima virgo
5. Beatum me dicent
6. Hymne: Jesu corona virginum
7. Maria mater gratiae
8. Tantum ergo
9. Maria liedje - tekst: P.P. Schmitt
1958 Te Deum opus 70a voor gemengd koor (SATB) en orgel
1959 Kerstcantate voor sopraansolo, mannenkoor en orkest, opus 73
1. Synfonia
2. Maria (tekst: Elisabeth Eybers)
3. Ik zing u van den herder Jan (tekst: Gabriël Smit)
4. Een lied naar waarheid (tekst: Bertus Aafjes)
1961 Psalm CXXVI voor koor en orkest, opus LXXVII
1962 Missa duodecim apostolorum voor vier gemengde stemmen en orgel, opus 85
1967 Missa ultima opus 97b voor mannenkoor, samenzang en orgel
1978 Uit psalm 25 vs. 1. 4-5b. 6-10. 14 voor gemengd koor en orgel, opus 113a
1981 De vier seizoenen Kantatorium voor sopraan- en baritonsolo, gemengd koor en orkest, opus 119 - tekst: Fokkelien Oosterwijk
1982 Cantata alfabetica voor (kamer)koor en (kleine) orgel met opt. pedaal, opus 122
1. Cantilena
2. Fuga
3. Ritornello
4. Corale
1984 Psalm CXXVI (Wil God uw huis niet bouwen) opus 130, voor vierstemmig gemengd koor en orgel
1988 Kerstvigilie voor gemengd koor - tekst: Jacques Schreurs
Op U mijn God is mijn vertrouwen, voor sopraan, alt, bas, gemengd koor en orgel

Koormuziek[]

1940 Schlaf wohl - op een originele melodie van Karl Neunert, opus 19b - tekst: Christan Friedrich Daniel Schubart
1944 Diogenes, voor gemengd koor (SATB) en piano, opus 25 - tekst: W.G. van Focquenbroch
1946 Hemelsche Coninghinne voor gemengd koor a cappella
1948 Daar kom die wa, voor gemengd koor (Afrikaans), op. 31a
1951 Quod libet
1952/1988 Triangel opus 43, voor 4-st. mannenkoor a capella
1. Wolken
2. En rade
3. Arne Borg
1957 Drie liederen opus 63a voor 4-st. gemengd koor
1. De zoete tijd komt aan
2. Boer en snijder
3. Daar gingen twee gespeelkens goed
1962 Diablerie opus 82a voor gemengd koor - tekst: Pierre Kemp
1962 Bome voor gemengd koor (SATB) opus 83 - tekst: Elisabeth Eybers (Afrikaans)
1965 Arne Borg uit "Sine Nomine" voor gemengd koor (SATB) a cappella, opus 93
1978 Vijf Sint Maartenliedjes voor gemengd koor
1987 Jeldican en het woord voor vrouwenkoor a capella
1988 Huldegedicht aan Singer opus 143, voor gemengd koor en orkest - tekst: Paul van Ostaijen
1989 Nacht opus 145, voor driestemmig vrouwenkoor
1989 Met hartelijke groeten opus 146, voor alt, gemengd koor en saxofoonkwartet
1. Uit het roomse Rome
2. Uit het andere Rome
3. Uit zomaar een parador
4. Uit het stille seminario
1990 De twaalf maanden opus 147, voor gemengd koor en strijkkwartet
2001 Huldegedicht aan Singer opus 177, voor gemengd koor - tekst: Paul van Ostaijen
2003 Drie gedichten van Paul van Ostaijen opus 182, voor gemengd koor
Sonder Vra, voor gemengd koor, op. 26c
Adieu, Reyn Bloemken, Rosiere, voor gemengd koor, op. 87
Der Koning van Frankrijk en de stad Maastricht, voor gemengd koor, op. 107a
Asta Nielsen, voor gemengd koor, op. 140
Eens een begin, voor gemengd koor, op. 143b - tekst: Johan Nestora
Laatste wil van Alexander, voor gemengd koor, op. 163

Kamermuziek[]

1953 Thema met variaties op het lied van Hartog Jan (van Brabant) voor alt-, tenor- en baritonsaxofoon, opus 42
1959 Sarabande en allegro opus 71 voor blazerskwintet
1968 Mayetmâr per clavicembalo, flauto dolce e flauto opus 99
1. Improvisatie
2. Variaties
3. Rondo
1969 Altvioolsolo, Toccata, Aria e Finale, opus 102
1974 The King's quartet - In memoriam Martin Luther King - opus 100, voor twee violen, altviool en cello
1974 Cellosolo, opus 102a
1977 Variaties voor euphonium en piano
1981 Allegro voor koperblazers voor drie trompetten, twee hoorns en een trombone
1989 Vita Mobile - viool en piano, opus 144
1991 Trio voor Trio, voor strijktrio, opus 149
1991 Trois positions pour piano, opus 150
1997 Kassel '97 Documenta X voor klarinet, altsaxofoon, trombone, accordeon en piano
2000 De Profundis - bas-sax, opus 171
2000 Anti Thesen (introvert-Extravert), piano, opus 172
2001 Wandeling - clarinet en piano, opus 175
2001 Hoes buitje - piano, opus 175a
2001 Jeu de Boules - pianosolo, opus 176
2001 Intro-Canto-Fine - althobo en bassax, opus 177
2001 Deux flutes - fluit + altfluit, opus 178
2001 Basso continuo - klavecimbel of piano, opus 178a
2001 Bajon Passion - bajon, opus 180
2003 Kwartet no. 2 - voor strijkkwartet, opus 181
2003 Rijke armoede van de trekharmonica, opus184
2004 4Mains - piano, opus 185
2004 Gewoon laag - contrabas, opus 187

Werken voor orgel[]

1938 Improvisazione opus 12c
1939/1980 Triptyque opus 15
1. Prélude
2. Adagio
3. Final
1941 Allegro
1954 Praeludium et fuga super Te Deum laudamus opus 50
1956 Fantasie en fuga opus 57
1962 Twee postludia opus 84a und 84b
1967 Changements voor orgel en orkest, opus 98
1972 Ommimeloog per flauto dolce [soprano] e organo, opus 104
1973 Toccana per organo, opus 106
1974-1975 Rondeau reconstructie
1975 Orgelspiegel opus 109
1. Mosso
2. Andante
3. Vivo
4. Maestoso-Allegro moderato
5. Tempo guisto
6. Dialoog
1977 Bilingua voor sopraanblokfluit en orgel of klavecimbel opus 112
1979/1989 Canzone opus 114f
1981 Prélude, Air varié, Final voor beiaard, opus 120
1982 Cantata alfabetica voor (kamer-)koor en (kleine) orgel met opt. pedaal, opus 122
1. Cantilena
2. Fuga
3. Ritornello
4. Corale
1984 Triptiek voor Beiaard, opus 127
1984 Postludium - Passacaille over Gij zijt voorbijgegaan opus 128
1985/1987 Resistance opus 134
1986 Three movements voor elektrisch orgel, opus 135
1. Allegro
2. Adagio
3. Allegro aperto
1987 Fantasia super "Alleluia, beatus vir Sanctus Martinus" opus 141
1987-1988 Ave Regina caelorum opus 142 voor gemengd koor en orgel
1990-1991 Dialogues voor orgel en beiaard (Carillon), opus 148
1994 Suite Gregorienne opus 154
1. Prélude
2. Offertoire
3. Sortie
1994 Dominica pentecostes Pinksterzondag - voor orgel, opus 156
1. Introitus
2. Sequentia
3. Communio
1996-1997 Autres pensées opus 165
1998 Meditazione - communio - Pascha nostrum opus 169 gebaseerd op een gregoriaanse melodie uit het Graduale Triplex
2000 Tweespraak (Dialogue) voor twee orgels (een groot en een klein) opus 170
1. Gaio
2. Recitatief
3. Andante
4. Andante
5. Deciso
6. ...
2003 Kringloop - Pour Maurice - voor klein of groot orgel, opus 183

Prijzen en onderscheidingen[]

1951 Eerste prijs Internationaal Orgelconcours Haarlem
1962 Provinciale Prijs voor Schone Kunsten van Noord-Brabant
1965 Ridder in de Orde van de H. Gregorius wegens grote verdiensten voor de katholieke kerkmuziek
1966 Sem Dresdenprijs, voor Philippica moderato voor koor, solisten en orkest
1965 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau wegens grote verdiensten voor het Brabants Conservatorium
1969 Nassau-Breda-prijs van de stad Breda
1977 Onderscheiding van de Societe Arts-Scienses-Lettres in Parijs; zilveren medaille
1981 Zilveren Legpenning van de gemeente Tilburg
1986 Cultuurprijs van de Provincie Noord-Brabant

Bibliografie[]

Rik Valkenburg: Laat zich 't Orgel overal ... Het koninklijk instrument en zijn bespelers, Dordrecht: Uitgeverij J. P. Van Den Tol, 1980, 417 p.
Marius Monnikendam: Nederlandse componisten van heden en verleden, Berlin: A.J.G. Strengholt, 1968, 280 p.
Piet Visser: Louis Toebosch : Finale from "Tryptique pour orgue", Sonorum Speculum. 1965, No. 23, S. 35-46.
Jaap Geraedts: Louis Toebosch : Philippica Moderata, Op. 88, Sonorum Speculum. 1964, No. 21, S. 3~35.
Wouter Paap: Louis Toebosch, Sonorum Speculum. 1964, No. 21, S. 1-10.
Wouter Paap: De componist Louis Toebosch, Mens en melodie. 18 (1963), S. 34-39.
Pieter van Moergastel: Louis Toebosch - Catalogus Oeuvre, Tilburg, Hogeschool Katholieke Leergangen, 1996. 78 pp.
Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziekencyclopedie, Haarlem: De Haan, (1979)-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
John L. Holmes: Conductors on record, London: Victor Gollancz, 1982, 734 p., ISBN 0575027819
Kurtz Myers: Performer Index : Instrumentalists, in: Index to record reviews, 1949-1977 : based on material originally published in "Notes", the quarterly journal of the Music Library Association Between 1949 and 1977, Vol. 5: indexes, Boston, Massachusetts: G.K. Hall, 1980, 664 p. ISBN 978-0816100873
Jacques Philip Malan: South African music encyclopedia, Cape Town: Oxford University Press, 1979
Paul Frank, Burchard Bulling, Florian Noetzel, Helmut Rosner: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon - Zweiter Teil: Ergänzungen und Erweiterungen seit 1937, 15. Aufl., Wilhelmshaven: Heinrichshofen, Band 1: A-K. 1974. ISBN 3-7959-0083-2; Band 2: L-Z. 1976. ISBN 3-7959-0087-5
Storm Bull: Index to biographies of contemporary composers, Vol. II, Metuchen, N.J.: Scarecrow Press, 1974, 567 p., ISBN 0-8108-0734-3
Jean-Marie Londeix: 125 ans de musique pour saxophone, Paris: Leduc, 1971
Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76