Katholieke priesters leven celibatair
Celibaat (van het Latijn caelebs of coelebs = ongehuwd) is de term voor de bewuste keuze, ongehuwd te blijven, met name van geestelijken, maar ook andere gelovigen. Iemand die leeft naar het celibaat, leeft celibatair. Omdat in veel kerken seksuele handelingen enkel binnen het huwelijk toegelaten zijn, houdt het celibaat dus ook volledige seksuele onthouding in.
In de religieuze geschiedenis van de mensheid heeft het celibaat steeds bestaan in een of de andere vorm en het komt vandaag voor in vele belangrijke wereldgodsdiensten zoals het hindoeïsme, het boeddhisme, het taoïsme en het christendom.
Celibaat binnen het christendom[]
De apostel Paulus prees zijn celibataire levenshouding: dat is te lezen in zijn brieven in het Nieuwe Testament van de Bijbel. De belangrijkste bijbelpassages hierover zijn te vinden in de Eerste brief van Paulus aan de Korintiërs. Hoewel hij het ongehuwd zijn ter wille van God en het prediken van Christus en zijn kruis heel waardevol vond, beschouwde hij die manier van leven toch als een gave: hij raadde het aan, maar kon begrijpen dat niet elke gelovige man het aankon zonder vrouw te leven. De bekendste uitspraak van hem hieromtrent luidt: "Het is beter te trouwen dan van begeerte te branden."[1]
Celibaat binnen de Latijnse Kerk[]
Voor het priesterschap in de Katholieke Kerk volgens de Latijnse ritus is het celibaat een vereiste, net zoals voor de intrede in een kloosterorde. Het idee is dat doordat een persoon zich niet aan een aardse persoon bindt, een dichtere binding en een betere wijding van het leven aan God kan worden bereikt.
De vereiste van het celibaat werd voor het eerst opgeschreven in de Synode van Elvira in 306 (canon 33). Verschillende concilies in het Westen hebben deze wetgeving overgenomen. Onder paus Leo I (440-461) en paus Gregorius de Grote (590-604) werd de celibaatsplicht algemeen ingevoerd, ook voor subdiakens. Andere bronnen vermelden Paus Marcellus I (? - 309) als de invoerder van het celibaat. Een van de redenen is de mogelijkheid voor de priester zich niet gehinderd door familiebesognes volledig te wijden aan de kerkgemeenschap. Het celibaat wordt ook begrepen als een teken van solidariteit met alleenstaanden en als verwijzing naar Jezus, die volgens de katholieke traditie celibatair geleefd heeft. Er bestaan ook verschillende praktische redenen voor het celibaat. Zo voorkomt het celibaat het ontstaan van priesterfamilies, waarin het priesterschap en kerkelijk bezit, van vader op zoon wordt overgedragen. Een celibataire priester is ook (geografisch) flexibeler in de loop van zijn gewijd leven.
Het celibaat is in de 10e en 11e eeuw vaak geschonden geweest (zie nicolaïsme). Dit nicolaïsme ging vaak gepaard met simonie. Zowel Nicolaas II (1058-1061) als Gregorius VII (1073-1085) hebben tegen beide fenomenen met succes tegen gestreden (Gregoriaanse hervorming).
In zijn encycliek Sacerdotalis caelibatus heeft Paus Paulus VI in 1967 nogmaals de argumenten uiteengezet die pleiten voor het verplichte celibaat in de Westerse Kerk.[2]
Celibaat binnen de Oosterse Kerken[]
In de Oosters-katholieke Kerken en de Orthodoxe Kerk geldt sinds de 4e eeuw de regel dat bisschoppen enkel onder celibatairen, uit de monniken gekozen worden. Gehuwde mannen kunnen wel tot diaken of priester gewijd worden. Het priestercelibaat wordt overigens in de Oosters-katholieke Kerken hoog in ere gehouden. In de Oosters-katholieke Kerken wordt de pastorale bediening meestal alleen toevertrouwd aan niet-gehuwde priesters en onderhouden vele priesters in feite de wet van het celibaat, met uitzondering van de Maronieten en de Armeniërs[3]. In de Oosters-katholieke Kerken zijn de priesters die er vrij voor gekozen hebben talrijk. In de Orthodoxe Kerk is dit meer een uitzondering dan regel[bron?].
Zowel in het Oosten als in het Westen leven de monniken een celibatair leven en mag hij die het wijdingssacrament ontvangen heeft, niet meer trouwen. Van een parochiepriester in de Orthodoxe Kerk wordt verwacht dat hij gehuwd is en een gezin sticht[bron?]. Normaal gesproken zijn er geen celibataire priesters die geen monniken zijn in de Orthodoxe Kerk, met de uitzondering van gehuwde priesters die weduwnaar geworden, of gescheiden, zijn. Zij trouwen altijd vóór het ontvangen van de wijding. Vaak ging het priesterschap in de Oosterse Kerken over van vader op zoon. De betekenis van een van de meest voorkomende achternamen in Griekenland (Papadopoulos) en in Servië (Popovic) is trouwens "priesterzoon".
Kerken van de reformatie[]
Protestanten, Anglicanen en vrij-katholieken eisen van hun geestelijken geen celibaat. Rond 1845 ontstonden er in de Anglicaanse Kerk wel opnieuw kloosterorden. Ook in de zeldzame protestantse kloostergemeenschappen zoals Taizé en Grandchamp (in het Zwitserse Areuse) is het celibaat aanvaard.
Oudkatholieke Kerk[]
In de Oudkatholieke Kerk is de verplichting van het celibaat voor een priester thans opgeheven. In Duitsland sinds 1874 en in Nederland sinds 1922.
Zie ook[]
- Evangelische raden
- Onvrijwillig celibaat
Externe links[]
- Sacerdotalis Caelibatus - Encycliek van Paus Paulus VI over het celibaat (24 juni 1967)
- (en) Celibacy of the Clergy, Catholic Encyclopedia, 1913
Bronnen, noten en/of referenties:
- ↑ I Korintiërs 7:9
- ↑ Sacerdotalis caelibatus, encycliek van Paus Paulus VI, 23 juni 1967
- ↑ Grote Winkler Prins, zevende druk, Elsevier, 1967,
| Relatievormen |
|---|
|
Vriendschap · Verliefdheid · Verkering · Concubinaat · Verloving · Huwelijk · Weduwschap · Homohuwelijk · Samenlevingscontract · Geregistreerd partnerschap · Echtscheiding · Latrelatie · Vrijgezel · Monogamie · Bigamie · Polyamorie · Polyandrie · Polygamie · Seksuele relatie · Buitenechtelijke relatie · Promiscuïteit · Celibaat |
bg:Целибат ca:Celibat cs:Celibát da:Cølibat el:Αγαμία (θρησκευτική) eo:Celibato et:Tsölibaat fi:Selibaatti fo:Sølibat fr:Célibat hr:Celibat hu:Cölibátus id:Selibat it:Celibato ja:禁欲 ko:금욕 lt:Celibatas no:Sølibat pl:Celibat pt:Celibato ru:Целибат scn:Schettu sk:Celibát sl:Celibat sr:Целибат sv:Celibat uk:Целібат