Een misdienaar door de Napolitaanse schilder Giacomo di Chirico (1843-1882)
50 misdienaars gehuld in toog met daarover de superplie tijdens het 50-jarig bestaan van de Sint-Martinuskerk (Gennep)
Misdienaars
Een misdienaar is een leek die tijdens H. Missen van de Rooms-katholieke Kerk de priester behulpzaam is. Er wordt soms een onderscheid gemaakt tussen misdienaar (tot 12 jaar), serviënt (van 12 tot 16 jaar) en acoliet (16 jaar en ouder); soms ontbreekt de "fase" van serviënt.
Tarcisius is de patroonheilige van de misdienaars.
Taken[]
De taken van een misdienaar zijn divers. Misdienaars zijn verantwoordelijk voor het gereedmaken van de altaartafel. De ciborie of schaal met nog niet-geconsacreerde hosties en kelk worden door hen met zorg aan de priester gegeven. Ook zorgen zij voor water en wijn, zodat deze gemengd kunnen worden voorafgaand aan de consecratie en voor de handwassing. Daarnaast wordt een bel geluid bij binnenkomst en wordt er gebeld tijdens de consecratie. Ook de wierook en het wierookvat en het wijwatervat met daarin de wijwaterkwast vallen onder de taken van de misdienaar. De misdienaar houdt soms ook bij de communie van de gelovigen een communiepateen onder de kin van de communicanten; de priester legt dan ondertussen de heilige hostie op de tong van de gelovigen. Ook het plechtig binnendragen van het evangelie, kaarsen (waaronder de forse Paaskaars en Adventskaars) of het processiekruis kunnen tot de taken behoren. De taken kunnen - tegenwoordig - per parochie wel sterk verschillen.
Acolieten worden in het Latijn aangeduid naar hun functie:
- Croceferarius - kruisdrager
- Ceroferarius - lichtdrager
- Thuriferarius - wierookdrager
- Navicularius - wierookscheepdrager.
Tot ver in de 20e eeuw mochten in veel kerken meisjes en vrouwen geen misdienaar of andere functie (zoals lector) vervullen, omdat zij niet bevoegd waren het priesterkoor te betreden. In veel kerken hebben - onder invloed van de vernieuwingen binnen de Kerk - sindsdien meisjes-misdienaren hun intrede gedaan indien de bisschop van het diocees dit toestaat, overigens tot ongenoegen van bepaalde gelovigen. Het kerkelijk recht en de encyclieken en decreten van de Heilige Stoel staan eigenlijk dienaren van het vrouwelijke geslacht aan het altaar niet toe.
Acoliet[]
Een acoliet is een (jong) volwassene. Deze begeleidt de jongere misdienaars. De benaming acoliet betekent plaatsvervanger: het acolythaat behoorde vanouds tot de lagere wijdingen. Acolieten mogen met toestemming van de bisschop ook de communie uitreiken in geval van een noodsituatie of een priester met een handicap.
Kledij[]
Misdienaars en acolieten dragen een toog met daarover de superplie. Na het Vaticaans concilie dragen sommige misdienaars ook wel eens een albe. Overigens bestaat in Frankrijk er ook een lange traditie van misdienaars die een albe en cingel dragen. Vanaf eind jaren 1970 ziet men ook meer en meer vrouwelijke misdienaars, waarvoor een albe geschikter lijkt dan een toog met superplie.
In de Anglicaanse Kerk draagt de acolyth die het kruis voortdraagt in processie een tuniek, het traditionele kleed van de subdiaken.
Externe link[]
- Handleiding voor misdienaars voor de Mis van Paus Pius V, een uitgave van Ecclesia Dei
- www.misdienaar.nl - Informatie voor misdienaars voor de Mis van Paus Paulus VI, een site van E.H. Seidel
bat-smg:Mėnėstrants cs:Ministrant fr:Enfant de chœur hr:Ministrant hu:Ministráns id:Putra altar it:Ministrante ja:堂役 ko:복사 (가톨릭) la:Ministrantes lb:Massendénger li:Misdener lt:Ministrantas no:Ministrant pl:Ministrant pt:Coroinha ru:Алтарник sl:Ministrant sv:Ministrant zh:輔祭