Anselmus van Canterbury

Bestand:Anselm of Canterbury.jpg

Anselmus (Aosta, 1033 – Canterbury, 21 april 1109) was aartsbisschop van Canterbury en een scholastiek theoloog. Paus Alexander VI verklaarde Anselmus in 1494 heilig. In 1720 plaatste Clemens XI hem onder de kerkleraren.

Levensloop

Anselmus kwam uit Aosta, in Italië. Hij wilde op vijftienjarige leeftijd toetreden tot een klooster, maar zijn vader was daartegen, omdat hij een politieke loopbaan voor hem ambieerde. Toen Anselmus 23 jaar was, vertrok hij naar Frankrijk en trad toe tot de Benedictijner abdij van Bec. Hij volgde in 1089 Lanfranc van Bec op als aartsbisschop van Canterbury en raakte betrokken in de investituurstrijd. Ook is zijn verzet tegen de gedachten van Roscellinus van Compiègne van belang.

Theologie

Belangrijke punten uit Anselmus' theologie en filosofie:

• Anselmus zag geen tegenstelling tussen geloven en wijsgerig kennen: "Het geloof zoekt naar redelijk inzicht" (fides quaerens intellectum).
• Het verstand moet in dienst staan van de openbaring.
• Alleen de gelovige kent de werkelijkheid.
• Anselmus trachtte zonder bijbelse gegevens te bewijzen dat God bestaat als het hoogste goed en het hoogste zijn.
• Met bijbelse gegevens trachtte hij aan te tonen waarom God mens werd (Cur Deus homo): de menselijke schuld was te groot dat een mens er de boete voor zou kunnen dragen. De schuld werd gedragen door Gods Zoon (Christus), die de relatie met de mens herstelde.

Het ernstig nemen van de zonde laat zien dat hij met het werk van Augustinus vertrouwd was.

Godsbewijs

Anselmus van Canterbury was de eerste die een logisch bewijs van het bestaan van God formuleerde. Dit zogeheten ontologisch godsbewijs laat zich als volgt samenvatten:

• God is, per definitie, het volmaaktste wezen dat denkbaar is. In Proslogion, hoofdstukken 2-4, wordt dit in 2 varianten verwoord: God is 'iets, groter dan hetwelk niets gedacht kan worden' (aliquid quo nihil maius cogitari possit/potest/non valet) en God is 'datgene, groter dan hetwelk niets gedacht kan worden' (id quo maius cogitari nequit/non potest).
• Het is beter te bestaan dan niet te bestaan, dus iets wat niet bestaat kan nooit volmaakt zijn.
• Een niet bestaande God is minder volmaakt dan een bestaande.
• Dus moet God bestaan.

Dit bewijs werd in de twintigste eeuw geformaliseerd met behulp van de modale logica door Kurt Gödel.

Belangrijkste werken

• Proslogion
• Monologion
• Cur Deus Homo
• De Grammatico
• De Veritate
• De Libertate Arbitrii
• De Casu Diaboli
• De Incarnatione Verbi
• De Conceptu Virginali
• De Concordia

Invloed

Zijn verzoeningsleer kreeg grote invloed, ook later in de reformatorische theologie. In de 20e eeuw verzorgde Dom F. Schmitt een moderne uitgave van Anselmus' werken. De beroemde Engelse historicus Sir Richard William Southern (1912-2001) wijdde verschillende studies aan Anselmus.

Externe link

• (nl) H.Anselmus, bisschop en kerkleraar (HeiligenNet)
• (nl) Anselmus van Canterbury (Heiligen-3s)
• (en) Saint Anselm of Canterbury (Patron Saint Index)
• (en) St. Anselm (Catholic Online)

az:Kenterberili Anselm bg:Анселм Кентърбърийски bs:Anselmo Kenterberijski ca:Anselm de Canterbury cs:Anselm z Canterbury da:Anselm af Canterbury el:Άνσελμος του Καντέρμπερι eo:Anselmo de Canterbury et:Canterbury Anselm fa:انسلم fi:Anselm Canterburylainen fr:Anselme de Cantorbéry gl:Anselmo de Canterbury he:אנסלם מקנטרברי hu:Canterburyi Szent Anzelm id:Anselmus it:Anselmo d'Aosta ja:アンセルムス ka:ანსელმ კენტერბერიელი ko:안셀무스 la:Anselmus Cantuariensis lt:Anzelmas Kenterberietis no:Anselm av Canterbury pl:Anzelm z Canterbury pms:Anselm d'Osta ps:انسلم pt:Anselmo de Cantuária ro:Anselm de Canterbury ru:Ансельм Кентерберийский scn:Sant'Anzermu d'Aosta sk:Anselm z Canterbury sl:Sveti Anzelm sq:Anselmi i Aostës sr:Анселмо Кантерберијски sv:Anselm av Canterbury sw:Anselm wa Canterbury th:แอนเซลมแห่งแคนเตอร์บรี uk:Ансельм Кентерберійський wa:Sint Ansele di Cantorbereye zh:安瑟倫