Albert van Leuven (of van Luik) (ca. 1165 – Reims 24 november 1192) was bisschop van Luik van september 1191 tot januari 1192.
Albert was een zoon van hertog Godfried III van Leuven en Margaretha van Limburg. Op twaalfjarige leeftijd werd hij kanunnik aan de Sint-Lambertuskathedraal te Luik. In 1191 werd hij met de steun van zijn broer Hendrik I van Brabant tot bisschop van Luik gekozen. Tegen de politieke achtergrond van de Investituurstrijd werd zijn aanstelling echter spoedig betwist door een keizerlijke tegenkandidaat Lotharius van Hochstaden. Albert wendde zich daarom eerst tot keizer Hendrik VI. Later reisde hij naar Rome, waar paus Celestinus III zijn keuze bekrachtigde en hem formeel tot bisschop benoemde.
Omdat hij in Luik niet werd toegelaten, ontving hij op 22 september 1192, op bevel van de paus, de bisschopswijding te Reims. Daar werd hij enkele weken later vermoord door drie Duitse ridders, aanhangers van de keizer. Tijdgenoten vergeleken deze moord met die op aartsbisschop Thomas Becket van Canterbury in 1170.
De katholieke kerk vereert hem als martelaar, gestorven voor de verdediging van haar rechten. Op verzoek van aartshertog Albrecht werd hij in 1613 door de paus heilig verklaard (feestdag 21, 24 en 25 november) en werd zijn stoffelijk overschot vanuit Reims naar het karmelietessenklooster in Brussel overgebracht. Delen hiervan werden daarna als relikwie weggeschonken, onder meer aan de Sint-Pieterskerk en de abdij van Keizersberg te Leuven.
In 1919 werd in de kathedraal van Reims een archeologisch onderzoek uitgevoerd, waaruit bleek dat men in de 17e eeuw per vergissing het lichaam van een aartsbisschop van Reims had overgebracht, terwijl dat van Albert nog steeds in zijn intact gebleven graf rustte.
De heilige Albert van Leuven geldt als patroonheilige van de Belgische koningen.
| Voorganger: Rudolf van Zähringen |
Prins-bisschop van Luik 1191-1192 |
Opvolger: Lotharius van Hochstaden |
fr:Albert de Louvain it:Alberto di Lovanio ru:Альберт I Лувенский (епископ Льежа)